Rachunek zysków i strat

Wynik z tytułu odsetek w 2022 r. osiągnął 3 337 mln zł, co stanowi znaczący wzrost o 23% r/r.

Pozycja ta została w istotnym stopniu zaburzona obciążeniem wynikającym z wakacji kredytowych dla kredytobiorców kredytów hipotecznych, nałożonym przez zmiany regulacji prawnych dla sektora bankowego (ustawa z dnia 7 lipca 2022 r. o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom). Całkowity koszt wakacji kredytowych oszacowany dla lat 2022 i 2023 i zaksięgowany w 2 poł. 2022r. wyniósł 1 324 mln zł. Wynik odsetkowy netto bez kosztu wakacji kredytowych wyniósłby 4 146 mln zł, co oznacza bardzo wysoki wzrost o 72% r/r.

Znacząca poprawa wyniku z tytułu odsetek ciągu całego roku, przy kwartalnych wartościach osiągających poziomy nie notowane wcześniej w historii Banku była głównie skorelowane z wyższymi rynkowymi stopami procentowymi znajdującymi swoje odzwierciedlenie w poprawie marży odsetkowej Banku.

Seria podwyżek stóp procentowych (11) przez Radę Polityki Pieniężnej począwszy od października 2021 r. istotnie poprawiła warunki dla przychodów bankowych (podstawowa stopa procentowa wzrosła z 0,1% do 6,75% we wrześniu br., tj. o 665 pkt. baz.) z bardzo niskich poziomów w pierwszych trzech kwartałach 2021 r., wynikających z wcześniejszej ultra-luźnej polityki pieniężnej.

Marża odsetkowa netto (do średnich aktywów odsetkowych) (NIM) utrzymywała silny trend wzrostowy osiągając szczytową wartość w 3kw. 2022 r. wynoszącą 4,79% i wyhamowała w 4kw. 2022r. osiągając poziom 4,63% (bez wpływu wakacji kredytowych). Marża odsetkowa netto za cały 2022r. osiągnęła 4,43% i była o 173 pkt. baz. wyższa w porównaniu do poziomu 2,70% z 2021r.

Wynik z tytułu prowizji w 2022 r. wyniósł 808 mln zł. i wykazał niewielki spadek o 3% r/r w następstwie znacznego zmniejszenia w 3kw. 2022 (-13% kw/kw), głównie w wyniku negatywnego wpływu (18,5 mln zł) odpisu dotyczącego zwrotu klientom prowizji za tymczasowe (pomostowe) ubezpieczenia przy zabezpieczaniu spłaty kredytów hipotecznych. Wspomniany zwrot prowizji wynikał z nowelizacji Ustawy o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami, która weszła w życie 17.09.2022 roku.. Również po stronie negatywnych czynników, opłaty za zarządzanie i dystrybucję funduszy inwestycyjnych oraz innych produktów inwestycyjnych zmniejszyły się znacząco w wyniku niekorzystnych uwarunkowań na rynkach kapitałowych. Z drugiej strony, głównym źródłem poprawy wyniku prowizyjnego były rosnące prowizje na transakcjach bankowych  i kartach płatniczych wspomagane silnie rosnącymi prowizjami z działalności bancassurance (sprzedaż ubezpieczeń; +15% r/r).

Wynik na działalności podstawowej, zdefiniowany jako suma wyniku z tytułu odsetek i wyniku z tytułu prowizji, osiągnął 4 146 mln zł za 2022 r. i wzrósł o 17% r/r. Przy korekcie o wpływ kosztów wakacji kredytowych wynik na działalności podstawowej osiągnął 5 470 mln i odnotował silny wzrost o 54% r/r, wskazując na  wysoką dynamikę wyniku Grupy na bazie powtarzalnej.

Pozostałe przychody pozaodsetkowe, które obejmują wynik z wymiany, wyniki na aktywach i zobowiązaniach finansowych (bez korekty portfela kredytów wg. wartości godziwej), a także pozostałe przychody i koszty operacyjne netto, zanotowały poziom ujemny w 2022 r. w wysokości -137 mln zł. Wartość ujemna odzwierciedla, przede wszystkim, wszelkie koszty związane z polubownymi ugodami z kredytobiorcami walutowych kredytów hipotecznych, obciążające linie wyniku z pozycji wymiany (382 mln zł) oraz pozostałych kosztów operacyjnych.

Przychody operacyjne ogółem Grupy osiągnęły wysokość 4 009 mln zł w 2022 r. i wykazały wzrost o 13% r/r, a bez wpływu wakacji kredytowych osiągnęły 5 333mln zł wykazując znaczący wzrost o 50% r/r, głównie dzięki silnej dynamice wyniku z tytułu odsetek, i stając się kluczowym czynnikiem poprawy efektywności działania Grupy.

Koszty ogółem wyniosły 2 093 mln zł w 2022 r, co oznacza wysoki wzrost o 27% r/r, głównie w wyniku znacznie wyższej składki na Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG), oraz składki na system ochrony (‘IPS’) ustanowiony przez 8 polskich banków. Wpłata na IPS przez Bank w wysokości 276,1 mln zł, z czego większość zaksięgowana była w 2kw. 2022 r., spowodowała wzrost kosztów BFG/IPS w 2022 r. o 236% r/r. Koszty ogółem bez opłat na BFG/IPS wzrosły o 11% r/r.

Koszty osobowe wyniosły w 2022 r. 916 mln zł i wzrosły o 12% r/r, głównie w wyniku wyższych wynagrodzeń zasadniczych i premii w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego, co odzwierciedla wysoką presją inflacyjną i wzrost wynagrodzeń w polskiej gospodarce. Grupa dostosowuje liczbę oddziałów i poziom zatrudnienia do bieżących potrzeb, co odzwierciedla coraz ważniejszą rolę kanałów online przy jednoczesnym utrzymywaniu znaczącej obecności geograficznej pod względem sieci tradycyjnych oddziałów. Na koniec grudnia 2022 r. liczba oddziałów ogółem wyniosła 635 a ich liczba została zredukowana o 20 placówek w porównaniu do stanu na koniec grudnia  2021 r. Liczba pracowników w Grupie wyniosła 6 860 etatów na koniec grudnia 2022 r. i w ujęciu rocznym została nieznacznie zredukowana o 82 etaty (-1% r/r). Wyłączając pracowników na długoterminowych zwolnieniach (‘aktywne etaty’), liczba zatrudnionych była znacznie niższa, tzn. wynosiła 6 325.

Pozostałe koszty administracyjne (w tym amortyzacja) osiągnęły 1 177 mln zł w 2022r. i silnie wzrosły o 42% r/r w rezultacie wyższej składki na BFG oraz składki na wspomniany wyżej System Ochrony. Pozostałe koszty administracyjne bez składek na BFG lub System Ochrony wzrosły o 10% r/r w wyniku wyższych kosztów prawnych i doradztwa oraz informatycznych i telekomunikacyjnych w porównaniu do poziomu z poprzedniego roku. Koszty prawne związane z negocjacjami i sprawami sądowymi dotyczącymi kredytobiorców walutowych kredytów hipotecznych stanowiły dodatkowe obciążenie w tej grupie kosztów (58 mln zł w okresie sprawozdawczym, jednakże bez uwzględnienia 72,5 mln zł zaksięgowanych dodatkowo w pozostałych kosztach operacyjnych).

Wskaźnik kosztów do dochodów za 2022 r. wyniósł 39,3% i był niższy o 6,9 pkt. proc. niż poziom dla 2021 r. (46,2%). Wskaźnik kosztów do dochodów bez wyżej wymienionych pozycji nadzwyczajnych (głównie koszty prawne i straty walutowe związane ze sporami sądowymi/ugodami z kredytobiorcami walutowymi) osiągnął rekordowo niski poziom 36,2% w 2022 r. i był o 6,2 punktów procentowych niższy w porównaniu do poziomu w 2021 r.

Łączny koszt ryzyka, który obejmował odpisy netto na utratę wartości, korektę wartości godziwej części portfela kredytowego i wynik modyfikacji (bez części dotyczącej ugód z kredytobiorcami walutowych kredytów hipotecznych), poniesiony przez Grupę, wyniósł 358 mln zł w 2022 r. i był o 20% wyższy niż w 2021 r.

Koszty ryzyka dla segmentu detalicznego były głównym czynnikiem wzrostu kosztów ryzyka ogółem i w 2022 r. wyniosły 351 mln zł. Koszt ryzyka dla segmentów korporacyjnego i pozostałych wyniósł 7 mln zł. Relatywnie rzecz biorąc, koszt ryzyka (tzn. odpisy netto w stosunku do średnich kredytów brutto) za 2022 r. wyniósł 44 pkt. baz., zatem był o 7 pkt. baz. wyższy niż w 2021 r. (37 pkt. baz.).

W 2022r. Grupa zaksięgowała w wyniku z modyfikacji część kosztów dobrowolnych ugód z kredytobiorcami walutowych kredytów hipotecznych w kwocie 102 mln zł.

W 2022 r. Bank dalej tworzył rezerwy na ryzyko prawne związane z portfelem walutowych kredytów hipotecznych, które stanowiły znaczącą pozycję w Rachunku zysków i strat. W 2022r. osiągnęły one wartość  2 017 mln zł (1 844 mln zł z wyłączeniem kredytów generowanych przez były Euro Bank, ponieważ kredyty te podlegają klauzulom ubezpieczeniowym i gwarancjom Societe Generale). Saldo rezerw wzrosło do 5 395 mln zł. lub 4 986 mln zł bez kredytów udzielonych przez Euro Bank, przy czym te drugie z wymienionych stanowiły równowartość 46,8% portfela walutowych kredytów hipotecznych udzielonych przez Bank Millennium.

Wynik brutto (przed podatkiem dochodowym) w okresie 2022 r. był ujemny i wyniósł 731 mln zł zatem była to mniejsza strata o 270 mln zł w porównaniu ze stratą 1 001 mln zł w 2021 r. Strata ta wynikała głównie z wyżej wymienionych wysokich pozycji obciążających: rezerwy na wakacje kredytowe, rezerw na walutowe kredyty hipoteczne oraz jednorazowego wkładu do systemu ochrony (IPS). Zysk przed rezerwami (bez uwzględnienia kosztu wakacji kredytowych) wyniósł w raportowanym okresie 3 240 mln zł i wzrósł o 69% r/r.

Podatek bankowy stanowił kolejne obciążenie wyniku operacyjnego Grupy i w 2022r., wyniósł 169 mln zł. W dniu 15 lipca 2022 r., w związku z wystąpieniem niebezpieczeństwa naruszenia wymaganego poziomu współczynników kapitałowych Bank podjął decyzję o uruchomieniu Planu Naprawy, zawiadamiając o tym KNF oraz Bankowy Fundusz Gwarancyjny. W rezultacie, w okresie trwania procesu naprawczego, Bank nie jest zobowiązany do wnoszenia opłat z tytułu podatku bankowego.

W 4kw.22, Grupa wykazała zysk netto w kwocie 249 mln zł, po raz pierwszy od ośmiu kwartałów ciągłych strat netto. Kwartalny zysk netto pozwolił zredukować wielkość straty za cały 2022 r. do wysokości 1 015 mln zł, zatem wartości znacznie niższej (o 317 mln zł) niż strata netto za 2021 r. wynosząca  1 332 mln zł. Strata netto była wyższa od straty operacyjnej i straty przed opodatkowaniem, z powodu ujemnego wpływu podatku bankowego oraz podatku dochodowego od osób prawnych (w wysokości 331 mln zł), gdyż w większości rezerwy na ryzyko prawne związane z hipotecznymi kredytami walutowymi oraz koszty BFG nie stanowią kosztu uzyskania przychodów. Po korekcie o wymienione powyżej pozycje nadzwyczajne (dot. m. in. kosztu  wakacji kredytowych oraz kosztów związanych z walutowymi kredytami hipotecznymi) Grupa osiągnęłaby zysk netto w wysokości 2 239 mln zł w 2022 r., o 99% więcej niż skorygowany zysk netto za 2021 r. w wysokości 1 124 mln zł.

Raportowany zwrot z kapitału (ROE) za 2022 r. wyniósł -17,5%, jednakże po korekcie o pozycje nadzwyczajne osiągnął 21,5% w porównaniu do skorygowanego ROE w wysokości 11,0% za rok 2021. Raportowany zwrot z aktywów (ROA) wyniósł -0,9%

Zysk netto Grupy w podziale na poszczególne spółki Grupy przedstawia poniższa tabela:

Zmiany poszczególnych kluczowych pozycji Rachunku zysków i strat Banku za 2021 rok, przedstawione zostały w poniższej tabeli.

Wynik z tytułu odsetek Banku za 2022 r. wyniósł 3 238 mln zł i wzrósł o 24% r/r., w podobnej skali jak w przypadku Grupy. Całkowite koszty wakacji kredytowych zaksięgowane przez Bank w 2poł.22 wyniosły 1 292 mln zł. Wynik z tytułu odsetek bez kosztu wakacji kredytowych wyniósłby 4 529 mln zł, co oznacza  bardzo wysoki wzrost o 73% r/r i podobny w skali jak dla Grupy.

Wynik z tytułu prowizji pozostawał na podobnym poziomie jak w poprzednim roku. Wobec powyższego, wynik na działalności podstawowej wzrósł o 19% r/r osiągając 3 953 mln zł za rok 2022.

Pozostałe przychody pozaodsetkowe Banku za rok 2022 były ujemne i wyniosły -93 mln zł, przede wszystkim z powodu wpływu podobnych nadzwyczajnych pozycji jak w przypadku Grupy, opisanych powyżej (głównie koszty związane z hipotekami walutowymi i  ugodami z kredytobiorcami). Jednym z elementów tej pozycji są dywidendy, w większości od spółek zależnych Grupy Kapitałowej (eliminowane w sprawozdaniach na poziomie Grupy). Przychody z dywidend osiągnęły 46 mln zł w roku 2022 r. co oznacza spadek o 13% r/r.

W efekcie zmian wyżej prezentowanych pozycji przychody operacyjne Banku ogółem za rok 2022 wyniosły 3 860 mln zł i wzrosły o 14% r/r (wzrost o 51% r/r z wyłączeniem wpływu wakacji kredytowych).

Koszty operacyjne Banku zamknęły się kwotą 2 020 mln zł w 2022 roku i były o 28% wyższe w porównaniu z rokiem 2021. Przyczyny wzrostu kosztów Banku w ciągu roku były identyczne jak w przypadku skonsolidowanych danych dla całej Grupy Kapitałowej (głównie wyższe wpłaty do Bankowego Funduszu Gwarancyjnego oraz systemu ochrony (‘IPS’) jak również wyższych, napędzanych inflacją, kosztów osobowych i pozostałych kosztów administracyjnych).

Odpisy na utratę wartości i pozostałe koszty ryzyka Banku wyniosły 316 mln zł w 2022 roku, co oznacza wzrost o 23% r/r – w takiej samej skali jak w przypadku Grupy.

Oprócz odpisów na ryzyko kredytowe, Bank stworzył w 2021 r. rezerwę na ryzyko prawne związane z hipotecznymi kredytami walutowymi w wysokości 2 017 mln zł co zostało opisane powyżej w części dotyczącej całej Grupy.

Bank wykazał stratę przed opodatkowaniem za 2022 r. w kwocie 765 mln zł oraz stratę netto w kwocie 1 030 mln zł.

Zwrot z aktywów Banku (ROA) osiągnął -0,96%