Pozycje bilansowe i pozabilansowe

Kredyty netto ogółem Grupy Banku Millennium wyniosły 76 565 mln zł na koniec grudnia 2022 r. i zmniejszyły się o 3% r/r, ale kredyty bez portfela kredytów hipotecznych w walutach obcych wzrosły o 1% r/r. Walutowe kredyty hipoteczne, netto po uwzględnieniu rezerw, obniżyły się wyraźnie w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy (spadek o 30%), a udział walutowych kredytów hipotecznych (bez kredytów przejętych z Euro Banku) w kredytach brutto ogółem spadł w sposób istotny w ciągu roku do 8,1% z poziomu 11,4% rok temu (częściowo ze względu na fakt, że większość rezerw na ryzyko prawne obniża wartość kredytów brutto, poza standardową amortyzacją i wcześniejszymi spłatami).

Wartość netto kredytów dla gospodarstw domowych wyniosła 57 859 mln zł na dzień 31 grudnia 2022 r., co oznacza wzrost o 3% r/r. W ramach tej linii kredyty hipoteczne w złotych wzrosły o 4% r/r, chociaż dynamika wyraźnie spowolniła w 2 poł. 2022 r., ponieważ kwartalne wypłaty znacznie spadły w środowisku wysokich stóp procentowych. W 2022 r. uruchomienia kredytów hipotecznych osiągnęły 6,6 mld zł – spadek o 33% r/r.

Wartość netto kredytów konsumpcyjnych wyniosła 15 911 mln zł – wzrost o zaledwie 0,5% w porównaniu do sald sprzed roku. Kredyty gotówkowe nowo udzielone w 2022 r. osiągnęły wartość 5,4 mld zł, czyli spadek o 3% w stosunku do skumulowanej wartości na 2021 r. (5,6 mld zł).

Wartość netto kredytów dla przedsiębiorstw wyniosła 18 706 mln zł na koniec grudnia 2022 r. i obniżyła się o 2% r/r zgodnie z koncentracją na optymalizacji aktywów ważonych ryzykiem (RWA) w związku z ograniczeniami kapitałowymi.

Strukturę i dynamikę kredytów dla klientów w Grupie przedstawia poniższa tabela:

Średni poziom oprocentowania dla portfela Banku w roku 2022 wyniósł 6,8%. Stopa ta uwzględnia wynik z odsetek na zabezpieczających transakcjach pochodnych (głównie SWAP-y walutowe i stopy procentowej) dotyczących kredytów udzielanych w walutach, co rekompensuje niższą nominalnie stopę oprocentowania dla tych kredytów.

Wartość dłużnych papierów wartościowych osiągnęła 20 471 mln zł  na koniec grudnia 2022 r., co oznacza wzrost o 12% r/r. Dominującą część portfela dłużnych papierów wartościowych (80.6%) stanowiły obligacje i bony emitowane przez Skarb Państwa i Narodowy Bank Polski (bank centralny). Wzrost portfela papierów dłużnych był konsekwencją polityki zarządzania aktywami/pasywami oraz marżą odsetkową i był skorelowany ze zmianami w kredytach i depozytach. Udział tej grupy dłużnych papierów wartościowych w aktywach ogółem Grupy wynosił 15% na koniec grudnia 2022 r., co wskazywało na zadawalającą pozycję płynnościową Grupy.

Szersza informacja nt. dłużnych papierów wartościowych i zarządzania płynnością Banku znajduje się w Rozdziale 8.5. „Ryzyko płynności” skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy Kapitałowej Banku Millennium S.A. za okres 12 miesięcy kończący się w dniu 31 grudnia 2022 r.

Wartość instrumentów pochodnych (do sprzedaży i zabezpieczania) wyniosła na koniec grudnia 2022 r. 475 mln zł (wzrost o 374% r/r) i odnosi się do dodatniej wyceny instrumentów pochodnych, natomiast ujemna wycena instrumentów pochodnych prezentowana jest po stronie pasywów. Głównym składnikiem instrumentów pochodnych są swapy walutowe oraz swapy walutowo-procentowe zawierane w celu zabezpieczenia ryzyka związanego z kredytami walutowymi. Wycena tych instrumentów zależy od zmian kursów walutowych i poziomu stóp procentowych.

Szersza informacja nt. transakcji pochodnych Banku znajduje się w Nocie 24 i Rozdziale „Ryzyko płynności” skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy Kapitałowej Banku Millennium S.A. za okres 12 miesięcy kończący się w dniu 31 grudnia 2022 r.

Kredyty i pożyczki dla banków (w tym depozyty międzybankowe) osiągnęły poziom 733.1 mln zł na koniec grudnia 2022 r., co oznacza spadek o 5% r/r.

Wartość akcji/udziałów i innych instrumentów finansowych wyniosła na koniec grudnia 2022 r. 153 mln zł, a więc była to nieznacząca pozycja w bilansie (0,1% aktywów) i zmniejszyła się o 8% r/r.

Rzeczowe aktywa trwałe oraz wartości niematerialne i prawne oraz wartość firmy Grupy wyniosły na koniec grudnia 2021 r. 1 009 mln zł i wzrosły o 7% r/r dzięki wzrostowi zarówno rzeczowych aktywów, jak i wartości niematerialnych i prawnych.

Łączne nakłady inwestycyjne Grupy w roku 2022 wyniosły 179,9 mln zł. Nakłady na infrastrukturę fizyczną Banku (modernizacja siedziby, oddziały, bankomaty itp.) wyniosły 57,2 mln zł, a na oprogramowanie i infrastrukturę IT 119,8 mln zł. Pozostała wartość nakładów, tj. 2,9 mln zł, dotyczy spółek zależnych Banku. Grupa Banku Millennium planuje nakłady inwestycyjne w 2023 roku w wysokości 208 mln zł, z czego ok. 71% zostanie przeznaczone na projekty informatyczne (tj. dalsze inwestycje w bankowości internetowej i mobilnej, rozbudowę potencjału oraz projekty regulacyjne i projekty w zakresie bezpieczeństwa).

Depozyty klientów były główną pozycją zobowiązań Grupy stanowiąc na dzień 31 grudnia 2022 roku 93% zobowiązań ogółem. Depozyty klientów stanowią główne źródło finansowania działań Grupy i obejmują głównie fundusze klientów na rachunkach bieżących i oszczędnościowych,
jak również rachunkach depozytów terminowych.

Depozyty ogółem wyniosły 98 039 mln zł na dzień 31 grudnia 2022 r. – wzrost o 7% r/r.

Głównym czynnikiem napędzającym ten wzrost były depozyty przedsiębiorstw i sektora publicznego, które osiągnęły 29 252 mln zł wg stanu na 31 grudnia 2022 r., przekładając się na silny wzrost o 15% r/r.

Depozyty osób fizycznych na dzień 31 grudnia 2022  r. wyniosły 68 787 mln   zł i wzrosły o 4% r/r. Poza tą pozycją, lokaty terminowe odnotowały silny wzrost podwajając swoją wartość rok do roku, ponieważ stały się bardziej atrakcyjne dla klientów wraz z rosnącymi stopami procentowymi, podczas gdy rachunki bieżące i oszczędnościowe osób fizycznych zanotowały spadek o 13% r/r.

Średnia stopa oprocentowania dla wszystkich depozytów złożonych w Banku w roku 2022 wyniosła 1,49%.

Depozyty banków, w tym otrzymane kredyty, na dzień 31 grudnia 2022 roku wyniosły 728 mln zł. Wartość tej pozycji wzrosła o 188 mln zł (tj. o 35%) w stosunku do stanu na dzień 31 grudnia 2021 r., głównie w efekcie wyższych o 482 mln zł depozytów terminowych, natomiast saldo kredytów otrzymanych od instytucji finansowych zmniejszyło się o 263 mln zł. W IV kw. 2022 r. Grupa podjęła decyzję o wcześniejszej spłacie niespłaconego kredytu (w wysokości 30 mln euro) udzielonego przez Europejski Bank Inwestycyjny w 2018 roku spółce zależnej Banku Millennium Leasing.

Zobowiązania finansowe wyceniane do wartości godziwej poprzez rachunek zysków i strat oraz instrumenty pochodne uwzględniały przede wszystkim ujemną wycenę instrumentów pochodnych przeznaczonych do obrotu lub zabezpieczających, a także zobowiązania wynikające z papierów wartościowych, które były przedmiotem krótkiej sprzedaży. Na dzień 31 grudnia 2022 roku wartość tej pozycji wyniosła 940 mln zł, co oznacza wzrost o 24% w stosunku do stanu na dzień 31 grudnia 2021 roku, przede wszystkim w wyniku wzrostu ujemnej wyceny instrumentów pochodnych przeznaczonych do obrotu o 254 mln zł w ujęciu rocznym. Zmiany wyceny (dodatnie i ujemne) instrumentów pochodnych zostały opisane w powyższych komentarzach dotyczących aktywów Grupy.

Wartość rezerw na 31 grudnia 2022 r. wyniosła 1 016 mln zł, co oznacza silny wzrost o 421 mln zł, tj. o 71% r/r. Powodem wzrostu było głównie utworzenie nowych rezerw na spory prawne, w szczególności roszczenia związane z umowami walutowych kredytów hipotecznych (wzrost wartości bilansowej o 407 mln zł, nie uwzględniając wartości rezerw przydzielonych bezpośrednio do portfela kredytowego).

Papiery wartościowe wyemitowane przez Grupę wyniosły 244 mln zł na dzień 31 grudnia 2022 r., co oznacza istotny wzrost o 204 mln zł (tj. 516%) w stosunku do stanu na dzień 31 grudnia 2021 roku. Wzrost wynikał z emisji obligacji przez Bank. W 2022 roku Bank wyemitował obligacje powiązane z ryzykiem kredytowym (ang. Credit Linked Notes czyli CLN) na kwotę 242,5 mln zł w ramach syntetycznej transakcji sekurytyzacyjnej związanej z kredytami korporacyjnymi. Z drugiej strony spółka zależna Banku, Millennium Leasing, odkupiła papiery wartościowe o wartości 39 mln zł.

Wartość długu podporządkowanego wyniosła 1 568 mln zł na dzień 31 grudnia 2022 roku i wzrosła o 2% w stosunku do końca 2021 roku (niewielka różnica wynika z naliczonych i zapłaconych odsetek). Pozycja „zobowiązania podporządkowane” obejmuje dziesięcioletnie obligacje podporządkowane w złotych o całkowitej wartości nominalnej 830 mln zł zapadające w styczniu 2029 r. oraz dziesięcioletnie obligacje w złotych o całkowitej wartości nominalnej 700 mln zł zapadające w grudniu 2027 r.

Na dzień 31 grudnia 2022 r. kapitały własne Grupy wyniosły 5 494 mln zł i odnotowały istotny spadek o 1 203 mln zł, czyli 18% r/r. Poza stratą netto poniesioną w 2022 roku głównym czynnikiem spadku kapitałów własnych była ujemna wycena dłużnych papierów wartościowych w wysokości 165 mln zł oraz zabezpieczających instrumentów pochodnych w wysokości 22 mln zł od  31 grudnia 2021 roku.

Informacja o adekwatności kapitałowej została przedstawiona w Rozdziale 8 niniejszego dokumentu i będzie także dostępna w oddzielnym raporcie zatytułowanym “Raport adekwatności kapitałowej, ryzyka i polityki w zakresie wynagrodzeń Grupy Kapitałowej Banku Millennium za rok 2022”, który zostanie opublikowany w terminie późniejszym.

Zobowiązania Banku na bazie nie skonsolidowanej, na dzień 31 grudnia 2022 roku, osiągnęły wartość 105 239 mln zł i były o 9% wyższe w porównaniu do stanu na koniec 2021 roku. Strukturę zobowiązań i kapitałów własnych Banku oraz zmiany ich poszczególnych składowych zostały przedstawione w poniższej tabeli:

Wartość depozytów złożonych przez klientów w Banku wyniosła na dzień 31 grudnia 2022 roku 98 265 mln zł  i była ona wyższa o 226 mln zł niż saldo dla Grupy (głównie w wyniku eliminacji wewnątrz Grupy). Depozyty, podobnie jak w przypadku Grupy, wzrosły o 7% r/r.

Wartości rocznych zmian innych istotnych pozycji pasywów Banku na bazie jednostkowej są podobne do ich odpowiedników w skonsolidowanym sprawdzaniu Grupy, które były omawiane powyżej w niniejszej części sprawozdania.

Łącznie kapitał własny Banku, na dzień 31 grudnia 2022 roku wyniósł 5 404 mln zł, co oznacza spadek o 19% w ujęciu rocznym (poziom spadku podobny do zanotowanego dla skonsolidowanych kapitałów Grupy).

Strukturę zobowiązań warunkowych Grupy przedstawia poniższa tabela:

W trakcie tych operacji Grupa realizuje transakcje generujące zobowiązania warunkowe. Główne pozycje zobowiązań warunkowych (udzielonych) obejmują: (i) zobowiązania finansowe, głównie dotyczące przedłużenia kredytów (w tym, między innymi, niewykorzystane limity kart kredytowych, niewykorzystane kredyty w rachunkach bieżących, niewykorzystane transze kredytów inwestycyjnych) oraz (ii) gwarancje, w tym głównie gwarancje i akredytywy wystawione przez Grupę (w celu zabezpieczenia wykonania zobowiązań podjętych przez klientów Grupy wobec stron trzecich). Zobowiązania warunkowe udzielone powodują powstanie ekspozycji Grupy na różne rodzaje ryzyka w tym na ryzyko kredytowe. Grupa tworzy rezerwy na nieodwołalne zobowiązania warunkowe obarczone ryzykiem, księgowane w pozycji „Rezerwy” po stronie pasywów bilansu.

Na dzień 31 grudnia 2022 roku łączna wartość zobowiązań warunkowych Grupy wyniosła 15 162 mln zł, w tym zobowiązania udzielone przez Grupę na poziomie 12 830 mln zł. W roku 2022 wartość warunkowych zobowiązań finansowych udzielonych przez Grupę spadła o 8%, głównie zobowiązań finansowych, które obniżyły się o 10% na skutek niższej wartości zobowiązań związanych z działalnością kredytową, a wartość zobowiązań gwarancyjnych wzrosła o 11%.

Szersza informacja nt. kwestii zobowiązań warunkowych znajduje się w Rozdziale 12 Sprawozdania Finansowego Grupy Kapitałowej Banku Millennium S.A. za okres 12 miesięcy kończący się w dniu 31 grudnia 2022 r.