Wpływ pandemii koronawirusa COVID-19 na działalność Grupy Kapitałowej Banku Millennium S.A.

Podczas pierwsze miesiące I kw. 2020 r. przyniosły silne wolumeny biznesowe (rekordowo wysoki poziom nowo udzielonych kredytów hipotecznych w lutym, i jeszcze wyższe wolumeny w marcu, silny wzrost nowych pożyczek gotówkowych w styczniu i lutym), to w marcu wybuch pandemii COVID-19 spowodował zmianę priorytetów Banku oraz klientów. Gdy z jednej strony zachowanie ciągłości działania, a z drugiej strony bezpieczeństwo pracowników i klientów znalazły się w centrum uwagi, to szczególnie druga połowa miesiąca przyniosła znaczny spadek wolumenów nowej produkcji, zwłaszcza w pożyczkach gotówkowych, podczas gdy zaczęły być ponoszone dodatkowe koszty związane z pandemią.

Pomimo tych wyzwań, ogólnie I kw. 2020 r. przyniósł wysoką sprzedaż kredytów hipotecznych (1 343 mln zł, wzrost o 57% r/r) i pożyczek gotówkowych (1 297 mln zł, wzrost o 31%), oraz dalszą kontynuację wzrostu liczby aktywnych klientów detalicznych (nowy rekord 2,6 mln, wzrost o 34% r/r), rachunków bieżących (3 435 tys., wzrost o 41%), aktywnych klientów mikro-biznesowych (96,4 tys., wzrost o 27%) jak również kart (karty debetowe: 2 911 tys,. wzrost o 29%, karty kredytowe: 466 tys., wzrost o 25%). Fundusze inwestycyjne zarządzane przez Millennium TFI jak również podmioty zewnętrzne odnotowały znaczące umorzenia w marcu. W segmencie przedsiębiorstw, większość sprzedażowych wyników (KPIs) była nieco poniżej tych z poprzedniego okresu, ale tym niemniej portfel kredytów dla przedsiębiorstw wzrósł o 2% kw./kw. (wzrost o 6% r/r), podczas gdy depozyty były tylko minimalnie niższe kw./kw. i wyższe o 7% r/r.

Kolejne kwartały przyniosły znaczne wahania w aktywności klientów a tym samym wyników biznesowych Grupy Banku Millennium (szczegółowe informacje są dostępne w raportach kwartalnych oraz półrocznym).

II kw. 2020 r., najbardziej zmienny ze wszystkich kwartałów tego roku, przyniósł kolejną najwyższą wartość uruchomień kredytów hipotecznych (1,5 mld zł, wzrost o 15% kw./kw. i 18% r/r) przy wzroście udziału w rynku do niemal 16% w czerwcu z ok. 7% w rok wcześniej ale spadek nowej sprzedaży kredytów gotówkowych do poziomu 1,1 mld zł (spadek o 17% kw./kw.). Fundusze inwestycyjne zarządzane przez Millennium TFI jak również podmioty zewnętrzne odnotowały powrót napływów w maju oraz czerwcu po znaczących umorzeniach w marcu oraz w mniejszej skali w kwietniu Bankowość przedsiębiorstw była początkowo skoncentrowana na obsłudze klienta (ułatwienie usług bankowych) i ochronie (wakacje kredytowe, pośrednictwo w udzielaniu instrumentów wsparcia kredytowego m.in. z BGK/PFR). W późniejszym okresie, popyt na pożyczki pozostawał umiarkowany zarówno w grupie BM, jak i na całym rynku, przy nowej sprzedaży na poziomach niższych niż w okresie przed pandemią COVID-19, ale w niektórych obszarach działalności, takich jak faktoring, wzrost był bardziej widoczny.

Po poluzowaniu obostrzeń związanych z pandemią w czerwcu, pierwsze tygodnie III kw. 2020 r. przyniosły silne odbicie w zakresie działalności gospodarczej co przełożyło się na poprawę wolumenów transakcyjnych bankowości przedsiębiorstw i ożywienie wzrostu kredytów, a także większą aktywność klientów detalicznych. Kwartał przyniósł kontynuację wzrostu uruchomień kredytów hipotecznych do nowego rekordowego poziomu 1,8 mld zł (wzrost o 15% kw./kw.; udział rynkowy w nowej sprzedaży 14,5%) a sprzedaż pożyczek gotówkowych, choć mniej liniowa, wzrosła kw./kw. do 1,2 mld zł. Liczba aktywnych klientów cyfrowych przekroczyła 2 mln (wzrost o 27% r/r), liczba aktywnych klientów mobilnych przekroczyła 1,6 mln (wzrost o 33%) a liczba aplikacji goodie pobranych od jej uruchomienia przekroczyła 2 mln. Do funduszy inwestycyjnych zarządzanych przez Millennium TFI, jak również funduszy podmiotów zewnętrznych, napływały w dalszym ciągu środki (częściowo w wyniku konwersji depozytów w Banku) przekładając się na 13% wzrost kw./kw. zarządzanych aktywach w obu kategoriach łącznie (II kw.: wzrost o 9% kw./kw.). Bankowość korporacyjna w dalszym ciągu wspierała klientów (dalsze ułatwienie dostępu do usług bankowych, między innymi wzrost udziału umów z podpisem cyfrowym, poprawę funkcjonalności platformy foreksowej czy autoryzację 3D Secure internetowych kart płatniczych, poszerzenie liczby produktów z gwarancjami BGK, wysoka liczbę webinarów edukacyjnych, itd.), równocześnie jednak nastąpiło odbicie aktywności klientów, która w niektórych obszarach wróciła do poziomów „przed COVID-em”. Biznes faktoringowy wzrósł w porównaniu z odpowiednim okresem zeszłego roku (wolumeny wzrosły o 6% r/r, aktywa o 4% r/r), liczba udzielonych gwarancji i wystawionych akredytyw wzrosła o 4% kw./kw. do poziomu „przed COVID-em”, natomiast wzrost r/r w zakresie liczby transakcji powrócił do wysokiego poziomu jednocyfrowego. Popyt na kredyty pozostawał niewysoki w wyniku nadmiernej płynności (zasilanej poprzez rządowe programy antykryzysowe) i niską skłonność przedsiębiorstw do inwestowania. Korporacyjny portfel kredytowy, łącznie 18.1 mld zł (netto), zmniejszył się o 1% kw./kw. i o 1% r/r, natomiast narastająco tempo spadku (3%) było niższe niż rynku ogółem.

Obostrzenia w ramach pandemii zostały częściowo przywrócone IV kw. 2020 r. miały mniejszy wpływ na nastroje konsumentów oraz koniunkturę w sektorze przedsiębiorstw niż na wiosnę. Uruchomienia kredytów hipotecznych w ujęciu kwartalnym przekroczyły poziom 2,0 mld zł (wzrost o 19% kw./kw.) przekładając się na 6,8 mld zł w całym roku 2020 (wzrost o 57% r/r) a udział w nowej produkcji wyniósł 12,1% w kwartale oraz 12,2% całym roku 2020 (IV kw. 2019: 7,9%, 2019: 7,3%). Sprzedaż kredytów gotówkowych spadła do 1 mld zł, a w całym roku osiągnęła poziom 4,6 mld zł (-7% r/r) przekładając się na stabilny udział rynkowy na poziomie 10,7%. Liczba wydanych kart debetowych po raz pierwszy przekroczyła 3 mln, a liczba klientów cyfrowych wzrosła o 12% r/r do 2,05 mln, liczba aktywnych klientów mobilnych osiągnęła blisko 1,7 mln (wzrost o 18%). Aktywa zarządzane przez Millennium TFI oraz fundusze zewnętrzne łącznie wzrosły o 7% kw/kw do ponad 8,4 mld zł, co prawie całkowicie zrekompensowało wypływy w I kw. 2020 r. Popyt na kredyty pozostawał na obniżonym poziomie w segmencie korporacyjnym, niemniej łącznie portfel kredytowy zanotował wzrost o 1% kw./kw. (brutto), podczas gdy stopa wzrostu w ujęciu rocznym pozostawała ujemna na poz. 1%, z powodu spadku w segmencie leasing. Mimo to, poziom ten był istotnie powyżej dynamiki spadku zanotowanej przez rynek.

W obliczu bezprecedensowego kryzysu zdrowotnego, gospodarczego i społecznego, najważniejszą sprawą dla Banku Millennium było zapewnienie bezpieczeństwa pracowników i klientów, przy utrzymaniu ciągłości i wysokiej jakości biznesu i usług. Klienci pozostali priorytetem dla Banku Millennium w czasie tego kryzysu i wdrożono szereg kompleksowych mechanizmów dla wsparcia naszych klientów indywidualnych i biznesowych.

W późniejszym okresie Bank kontynuował ułatwianie wielokanałowego dostępu do swoich usług i produktów i ograniczania dokumentów papierowych. Została wprowadzona autoryzacja mobilna części transakcji w oddziałach. Uruchomiona została nowa wersja aplikacji mobilnej, oferująca opcję śledzenia statusu wniosku o kredyt hipoteczny. Funkcjonalność ta będzie również dostępna w Millenecie. W ramach usługi Finanse 360° w dalszym ciągu zwiększano liczbę dodawanych banków zewnętrznych, podczas gdy proces wnioskowania o pożyczkę gotówkową został usprawniony przez wprowadzenie loginu do innego banku w celu potwierdzenia przychodów wnioskującego. Bank zapewnił również dostęp do platformy PUE ZUS z Millenetu, oferując swoim klientom alternatywny sposób uzyskania bonu turystycznego oferowanego przez rząd.

Wzrost popularności zdalnych kanałów dostępu i bardzo ułatwiony dostęp online do usług bankowych, który został przyspieszony przez wybuch pandemii, wyrażały się dużo wyższą liczbą logowań do strony internetowej (Millenet) i korzystania z mobilnego dostępu, wyższą liczbą przelewów elektronicznych oraz transakcji e-commerce za pomocą karty lub wyższym udziałem kanałów cyfrowych w produkcji pożyczek gotówkowych oraz kredytów w rachunku bieżącym. Równocześnie liczba zgłoszeń telefonicznych/e-maili do centrum obsługi klienta obniżyła się ze szczytu w kwietniu/maju do poziomu „sprzed COVID-u”.

W ramach wsparcia klientów Grupa BM wdrożyła program moratoriów kredytowych. Napływ wniosków o wakacje kredytowe uległ znacznemu spowolnieniu po okresie szczytowym pod koniec marca/na początku kwietnia oraz w czerwcu kiedy część klientów detalicznych skorzystała z możliwości przedłużenia wakacji kredytowych do 6 miesięcy. Na koniec czerwca kredyty z aktywnymi i zatwierdzonymi wakacjami kredytowymi stanowiły ok. 10% portfela kredytowego ogółem, nieco poniżej 12% portfela detalicznego, ok. 3% portfela korporacyjnego i ok. 12% portfela leasingowego. Na dzień 31 grudnia 2020 aktywnych było 9,367 programów „wakacji kredytowych COVID-19” dotyczących pożyczek gotówkowych i 892 aktywnych programów wakacji dot. kredytów hipotecznych, którym odpowiadały, odpowiednio, wolumeny kredytowe w wys. 267 mln zł i 250 mln zł. Publiczne moratoria kredytowe wprowadzone w czerwcu tzw. „Tarczą Antykryzysową 4.0” cieszyły się małą popularnością – jedynie 444 wniosków złożono do końca roku (saldo należne 53 mln zł). Liczba wakacji kredytowych dla klientów korporacyjnych również istotnie spadła (do ok. 50) z poziomów na koniec września a wartość kredytów z odroczonymi ekspozycjami wynosiła łącznie 44 mln zł. Jakość ekspozycji o wartości 7,6 mld zł, które podlegały moratorium kredytowym była solidna, przy czym w ok.2,5% przypadków zanotowano opóźnienia ponad 30 dni i zidentyfikowano przesłanki naruszenia warunków umowy. Pożyczki gotówkowe były na koniec roku 2020 segmentem, w którym ta proporcja była najwyższa (5,1%), a najmniej problemów jakościowych zanotowano w segmencie złotowych kredytów hipotecznych (1,1%).

Z perspektywy całego roku 2020 wpływ pandemii na wyniki Grupy BM był znaczący pomimo niższego niż początkowo oczekiwano negatywnego wpływu na wzrost gospodarczy i kluczowe parametry ekonomiczne, w tym zwłaszcza stopę bezrobocia. Zysk netto za 2020 rok osiągnął poziom znacznie poniżej naszych aspiracji. Sam tylko skumulowany spadek wyniku odsetkowego netto (NII) w roku 2020 w porównaniu do annualizowanego poziomu IV kw. 2019 wyniósł 223 mln zł lub 8%. Dzięki działaniom łagodzącym, negatywny wpływ obniżek stóp procentowych okazał się w rezultacie mniejszy niż wynikałoby to z naszych szacunków z II kw. 2020 (240 mln zł do 285 mln zł) niemniej jednak, ceteris paribus, przyniósł spadek wyniku odsetkowego w porównaniu z alternatywnym scenariuszem.