Standardy i interpretacje przyjęte w roku 2019 oraz nieobowiązujące na dzień bilansowy

Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości opublikowała nowy Międzynarodowy Standard Sprawozdawczości Finansowej nr 16 (MSSF 16) dotyczący leasingu. MSSF 16 obowiązuje dla okresów sprawozdawczych rozpoczynających się 1 stycznia 2019 roku i wpływa na Grupę w obszarze aktywów użytkowanych w oparciu o umowy dzierżawy, najmu i leasingu. Nowe wymagania eliminują pojęcie leasingu operacyjnego, a co za tym idzie pozabilansowe ujęcie użytkowanych na tej podstawie aktywów. Wszystkie użytkowane aktywa i odnośne zobowiązania do zapłaty czynszów są ujmowane  w bilansie, za wyjątkiem umów krótkoterminowych oraz umów dotyczących aktywów niskocennych, w przypadku których nowy standard zezwala na uproszczone podejście (ujmowanie bezpośrednio w kosztach okresu).

Grupa przeprowadziła analizę posiadanych umów, aby określić, które elementy są leasingowe, a które nie leasingowe. Umowa jest leasingiem lub zawiera leasing, jeżeli na jej mocy przekazuje się prawo do kontroli użytkowania zidentyfikowanego składnika aktywów na dany nieodwoływalny okres w zamian za wynagrodzenie. Największy wpływ na sprawozdania finansowe ma rozpoznanie umów na najem powierzchni biurowej (Centrala Banku, oddziały) jako umów leasingowych.

Zidentyfikowano również umowy na niewielkie powierzchnie (altanki śmieciowe, powierzchnie pod bankomaty itp.) oraz umowy drobnego wyposażenia które zostały sklasyfikowane jako leasing niskocenny.

Okres przejściowy

W celu wdrożenia nowego standardu Grupa przyjęła zmodyfikowane podejście retrospektywne, które zakłada  nie przekształcanie danych porównawczych. W dniu pierwszego zastosowania nowego standardu, to jest 1 stycznia 2019 r., Grupa rozpoznała zobowiązania leasingowe równe bieżącej wartości zdyskontowanych, niezapłaconych jeszcze płatności leasingowych oraz aktywa równe zobowiązaniom. Średnia ważona krańcowa stopa procentowa zastosowana do kalkulacji zobowiązań to 1,445% dla umów denominowanych w EURO oraz 2,667% dla umów w PLN. W przypadku umów denominowanych w EURO aktywa zostały przeliczone na polskie złote po kursie z dnia pierwszego zastosowania standardu.

Poniżej zaprezentowano efekt implementacji MSSF 16

Grupa przyjęła następujące założenia na bazie których umowy leasingowe są ujmowane w sprawozdaniach finansowych:

• do kalkulacji zobowiązań oraz aktywów przyjmowane będą wartości netto (bez VAT) przyszłych przepływów pieniężnych,
• w przypadku umów denominowanych w walucie, zobowiązania będą ewidencjonowane w oryginalnej walucie kontraktu, natomiast aktywa w polskich złotych przeliczone po kursie z dnia rozpoczęcia podpisania umowy, lub aneksu do umowy będącym jednocześnie dniem rozpoczęcia leasingu,
• prawo do użytkowania składnika aktywów będzie podlegać amortyzacji zgodnie z okresem leasingu,
• Grupa korzysta z możliwości odstąpienia od rozpoznawania leasingu w przypadku umów krótkoterminowych dla umów najmu powierzchni,
• Grupa korzysta także z możliwości nie rozpoznawania leasingu w przypadku leasingu aktywów o niskiej wartości początkowej takich jak najmu drobnych powierzchni np. pod altanki śmieciowe, pochylnie, bankomaty oraz urządzeń takich jak ekspresy do kawy, dyspenserów do wody, urządzeń do audiomarketingu i aromamarketingu.
• nowe umowy będą dyskontowane według stawki SWAP z dnia podpisania umowy/aneksu do umowy właściwej dla długości trwania umowy oraz właściwej dla waluty, powiększonej o marżę wyznaczaną i aktualizowaną w odniesieniu do premii za ryzyko zaciąganych przez Grupę zobowiązań finansowych.

Schematy księgowe

W sprawozdaniu finansowym, zarówno aktywa z tytułu prawa do użytkowania jak również zobowiązania z tytułu leasingu, wykazane są w odrębnych pozycjach not objaśniających odpowiednio do linii ‘Rzeczowe aktywa trwałe’ oraz ‘Inne zobowiązania’. W dacie rozpoczęcia opłaty leasingowe zawarte w wycenie zobowiązania z tytułu leasingu obejmować będą następujące opłaty za prawo do użytkowania bazowego składnika aktywów podczas okresu leasingu, które pozostają do zapłaty w tej dacie:

• stałe opłaty leasingowe pomniejszone o wszelkie należne zachęty leasingowe,
• zmienne opłaty leasingowe, które zależą od indeksu lub stawki, wycenione początkowo z zastosowaniem tego indeksu lub tej stawki zgodnie z ich wartością w dacie rozpoczęcia,
• kwoty, których zapłaty przez leasingobiorcę oczekuje się w ramach gwarantowanej wartości końcowej,
• cenę wykonania opcji kupna, jeżeli można z wystarczającą pewnością założyć, że leasingobiorca skorzysta z tej opcji,
• kary pieniężne za wypowiedzenie leasingu, jeżeli w warunkach leasingu przewidziano, że leasingobiorca może skorzystać z opcji wypowiedzenia leasingu.

Składnik aktywów z tytułu prawa do użytkowania zawiera:

• kwotę początkowej wyceny zobowiązania z tytułu leasingu,
• wszelkie opłaty leasingowe zapłacone w dacie rozpoczęcia lub przed tą datą, pomniejszone o wszelkie otrzymane zachęty leasingowe.

W wyniku finansowym wykazywane są następujące pozycje:

• amortyzacja prawa do użytkowania,
• odsetki od zobowiązań leasingowych,
• podatek VAT od faktur czynszowych wykazany w kosztach czynszu.

Informacje na temat zobowiazań z tytułu leasingu przedstawiono w nocie 38B a dane na temat praw do użytkowania w nocie 25.

Poniżej przedstawiono dodatkowe informacje na temat umów najmu