Ryzyko płynności

Celem zarządzania ryzykiem płynności jest zapewnienie i utrzymywanie zdolności Grupy do wywiązywania się zarówno z bieżących jak i przyszłych zobowiązań, z uwzględnieniem kosztów pozyskania płynności.

Ryzyko płynności odzwierciedla możliwość poniesienia znacznych strat w wyniku pogorszenia warunków finansowania (ryzyko finansowania) i/lub sprzedaży aktywów poniżej ich wartości rynkowej (ryzyko płynności rynku) w celu zaspokojenia zapotrzebowania na środki, wynikającego z zobowiązań Grupy.

W podmiotach zależnych ekspozycje na ryzyko płynności nie występowały, ponieważ Bank zarządza ryzykiem płynności na poziomie centralnym. Zarówno wymogi finansowania jak i nadwyżki płynności spółek zależnych są zarządzane poprzez transakcje z zawierane z Bankiem, chyba że wcześniej w tym celu zostały zawarte transakcje rynkowe. Departament Skarbu jest odpowiedzialny za zarządzanie z częstotliwością dzienną sytuacją płynnościową Grupy, zgodnie z przyjętymi zasadami i procedurami, biorąc pod uwagę cele określone przez Zarząd Banku oraz Komitet Kapitałów, Aktywów i Pasywów.

Konsekwentnie głównym źródłem finansowania Grupy pozostaje duża, zdywersyfikowana oraz stabilna baza depozytów pochodzących od Klientów detalicznych, korporacyjnych oraz Klientów z sektora publicznego. Na koniec 2017 roku depozyty Klientów osiągnęły łączny poziom 57,3 mld zł.  Bazę depozytową stanowiły głównie środki Klientów indywidualnych, których udział w łącznym saldzie zobowiązań wobec Klientów wynosił ok. 70,4% na koniec grudnia 2017 (71,0% na koniec grudnia 2016 roku). Wysoki udział środków od Klientów indywidualnych miał pozytywny wpływ na płynność w Grupie oraz umożliwił przestrzeganie nadzorczych miar płynności.

Koncentracja bazy depozytowej, mierzona udziałem 5 i 20 największych deponentów, na koniec 2017 roku wyniosła odpowiednio 3,9% oraz 7,0% (w grudniu 2016 roku odpowiednio 4,1% oraz 7,2% . Poziom koncentracji depozytów jest regularnie monitorowany i nie miał negatywnego wpływu na stabilność bazy depozytowej w 2017 roku. W przypadku znacznego wzrostu udziału największych deponentów w bazie depozytowej, dodatkowe środki pozyskane od tych deponentów nie są traktowane jako stabilne. Co więcej, w celu zabezpieczenia przed fluktuacjami bazy depozytowej, Grupa utrzymuje rezerwę płynnych aktywów w postaci portfela papierów wartościowych.

Baza depozytowa uzupełniona jest o depozyty instytucji finansowych oraz inne operacje rynku pieniężnego. Źródłem finansowania średnioterminowego pozostają również pożyczki średnioterminowe, dług podporządkowanym oraz emisja obligacji własnych.

W 2017 roku, Bank kontynuował działania związane z pozyskaniem dodatkowego finansowania poprzez zaciągnięcie pożyczek od instytucji finansowych, emisje obligacji oraz bankowych papierów wartościowych w celu zdywersyfikowania źródeł finansowania. W sierpniu 2017, w ramach kontynuacji działań związanych z dywersyfikacją źródeł średnioterminowego finansowania w walutach obcych, Bank zawarł umowę z Industrial and Commercial Bank of China (Europe) S.A., Oddział w Polsce (ICBC Europe), dotyczącą zaciągnięcia 3-letniej, niezabezpieczonej pożyczki w kwocie 80 mln EUR. Oprocentowanie pożyczki oparte jest na stawce EURIBOR 6M oraz marży zaś środki przeznaczone są na ogólne finansowanie działalności pożyczkobiorcy. Spłata pożyczki przez Bank nastąpi jednorazowo, w sierpniu 2020 roku.. Całkowita wartość bilansowa średnioterminowych pożyczek od instytucji finansowych wynosiła na koniec grudnia 2017 roku  961,4 mln zł. (w grudniu 2016 roku wynosiła  898,0 mln zł.).

W grudniu 2017 roku zostały wykupione dziesięcioletnie obligacje podporządkowane o wartości nominalnej 150,0 mln EUR, wyemitowane przez Bank w grudniu 2007 roku. Środki pozyskane przez Bank z tych obligacji zaliczane były do środków obcych stabilnych. Wykup obligacji nie miał negatywnego wpływu na sytuacje płynnościową Grupy jako że w grudniu 2017 zostały wyemitowane nowe, dziesięcioletnie obligacje podporządkowane na łączną kwotę nominalną 700 mln zł. Termin wykupu nowych obligacji przypada w dniu 7 grudnia 2027 roku. Emitent może podjąć decyzję o wykupie obligacji w dniu 8 grudnia 2022 r. tylko po uprzednim uzyskaniu zgody Komisji Nadzoru Finansowego na wcześniejszy wykup obligacji, o ile taka zgoda będzie wymagana.

Dodatkowo, w 2017 roku Bank wyemitował 3-letnie, zwykłe i niezabezpieczone obligacje własne na kwotę 300 mln zł. oraz bankowe papiery wartościowe o wartości nominalnej 54,2 mln zł., a Millennium Leasing wyemitował 2-letnie obligacje o łącznej wartości nominalnej 86,0 mln zł. Na koniec grudnia 2017 roku wartość bilansowa zobowiązań z tytułu wyemitowanych przez Grupę obligacji oraz bankowych papierów wartościowych o zapadalności do 3 lat wyniosła 1 156,5 mln zł (1 313,8 mln zł na koniec grudnia 2016 roku).

W 2017, szybszy wzrost depozytów od Klientów niż kredytów, pozwolił  Grupie utrzymać wskaźnik kredyty/depozyty znacznie poniżej 100%. Wskaźnik ten, z uwzględnieniem emisji własnych dla Klientów detalicznych oraz transakcji z przyrzeczeniem odkupu z Klientami, spadł na koniec grudnia 2017 roku i wynosił 82% (w porównaniu do 84% na koniec grudnia 2016). Grupa kontynuowała politykę inwestowania nadwyżki płynności głównie w portfel aktywów płynnych, w szczególności w polskie papiery wartościowe o niskim ryzyku szczególnym (Polskie, skarbowe papiery wartościowe, bony skarbowe i pieniężne NBP), których udział w portfelu papierów wartościowych ogółem wynosił na koniec  grudnia 2017 roku ok. 99%. W ciągu 2017 roku, portfel ten wzrósł o 11% z 17,3 miliarda zł. na koniec grudnia 2016 roku (25% aktywów ogółem) do 19,2 miliarda na koniec grudnia 2017 roku (27% aktywów ogółem).

Aktywa te charakteryzują się wysokim poziomem płynności oraz mogą być w łatwy sposób wykorzystane jako zabezpieczenie bądź sprzedane bez znacznej utraty ich wartości. Portfel ten, uzupełniony gotówką oraz ekspozycjami wobec Narodowego Banku Polskiego, traktowany jako zapas płynności Grupy, który pozwoli przetrwać ewentualne sytuacje kryzysowe.

Płynność w walutach obcych Grupa zapewnia dzięki denominowanym w walucie pożyczkom bilateralnym oraz transakcjom swapów walutowych jak i procentowo-walutowych. Portfel swapów jest zdywersyfikowany w zakresie kontrahentów oraz terminów zapadalności. Z większością kontrahentów, Grupa ma podpisane aneksy do umów ramowych, regulujące kwestie zabezpieczeń (ang. Credit Support Annex, CSA). W związku z tym, w przypadku niekorzystnych zmian kursów (deprecjacja zł.), Bank zobligowany jest do złożenia depozytu w celu zabezpieczenia rozliczenia instrumentów pochodnych w przyszłości, a w przypadku korzystnych zmian kursów (aprecjacja zł.) Grupa otrzymuje depozyt zabezpieczający od kontrahentów. W żadnej z zawartych umów ramowych (zarówno międzynarodowych jak i krajowych) nie są zawarte zapisy ustanawiające związek pomiędzy ratingiem Banku a wysokością depozytów zabezpieczających. Potencjalne pogorszenie ratingu nie będzie zatem miało wpływu na sposób wyliczenia i wymianę depozytów zabezpieczających.

Grupa uwzględnia możliwość niekorzystnej zmiany kursu walut obcych, w szczególności CHF i EUR powodującej zwiększenie potrzeb płynnościowych w różnych analizowanych wariantach ryzyka płynności i uwzględnia to ryzyko w swoich planach płynnościowych.